Prefabrykacja w budownictwie europejskim – rozważania historyczne

Rola Komisji fib Prefabrykacja

Budowle wykonane w technologii in-situ i prefabrykacji współistniały obok siebie już od wieków: Betonowanie elementów konstrukcyjnych z kruszywa lub cegieł, łączonych ze sobą za pomocą spoiwa lub prefabrykacja wielkowymiarowych elementów od zawsze stanowiły dwie alternatywy w budownictwie. Oznacza to, że obie technologie są odpowiednie i mogą być optymalnym rozwiązaniem w zależności od wymogów dotyczących wytrzymałości i warunków otoczenia. Już ponad 3000 lat temu w kamieniołomach rozbijano duże bloki kamienne (i ew. obrabiano je ostatecznie na placu budowy) a następnie wykorzystywano je w budynkach użyteczności publicznej jako słupy, nadproża, płyty czy bloki (rys. 1) oraz wznoszono z nich mury miejskie, podobnie jak kruszywo czy zwykłe cegły były wykorzystywane na placu budowy do wznoszenia obiektów murowanych. Pod koniec XIX w. na scenie pojawił się nowoczesny beton, sztuczny kamień, który można było dowolnie formować. Już wkrótce betonowano elementy budowli – ściany, belki, stropy, słupy, itd. – niekiedy w innych miejscach, niż ich ostateczne umiejscowienie, czyli elementy te były prefabrykowane a następnie montowane i tym samym integrowane z budowlą. Takie rodzaje zastosowania propagowali wielcy inżynierowie: Francuz F. Coignet - belki i elementy ścienne oraz Brytyjczyk G. Atterbury - elementy ścienne dla budownictwa mieszkaniowego. Później Włoch P. L. Nervi projektował i budował wyróżniające się konstrukcje łukowe (rys. 2a). Ten rodzaj prefabrykacji był głównie realizowany na placu budowy ręcznie, rzadko w zakładach prefabrykacji, i nie można go uważać za faktycznie przemysłowy. Około 1930 r. E. Freyssinet opracował technikę sprężania konstrukcyjnych elementów z betonu. Sprężył wysokiej wytrzymałości druty zbrojeniowe (ze stali), co dało im znacznie większą wytrzymałość i umożliwiło wykonywanie lżejszych konstrukcji. Prefabrykował również elementy dla swoich budowli. Prefabrykacja zlokalizowana blisko placu budowy nadal rozwijała się i czerpała korzyści z nowych możliwości. Kopuła, którą zbudował P. L. Nervi po koniec lat 1950-ych na igrzyska olimpijskie w Rzymie, zyskała dzięki prefabrykowanym elementom modułowym efekt architektoniczny i konstrukcyjny, który nie byłby możliwy do osiągnięcia za pomocą tradycyjnych metod (rys. 2b). Jednak dopiero od połowy XX w. można mówić o nowoczesnej prefabrykacji przemysłowej.

Subscribe to magazine

Contact

Events

13.08.2025 - 15.08.2025
19.08.2025 - 21.08.2025
03.09.2025 - 05.09.2025