Od systemu trójskładnikowego do systemu pięcioskładnikowego

W popularnych pismach i mediach często czyta się bądź słyszy, że beton składa się z piasku, żwiru, cementu i wody. Traktując łącznie piasek i żwir jako kruszywo, mówi się o systemie trójskładnikowym. Na samym początku przemysłowej produkcji betonu przeważającą ilość produkowanych mieszanek można było sklasyfikować właśnie jako system złożony z trzech składników. Przez wiele lat funkcjonował on całkiem dobrze, oczywiście w określonych granicach. Dopiero gdy naukowcy i technolodzy betonu zaczęli zbliżać się do granic tego, co możliwe, stwierdzono, że przy pomocy chemii do betonu (domieszek chemicznych) i rozproszonych w betonie substancji w postaci drobnoziarnistego proszku (dodatków) można znacząco poprawić parametry użytkowe betonu. Tak narodził się system pięcioskładnikowy.

W literaturze fachowej i normach technicznych różnice między domieszkami a dodatkami do betonu są opisane następująco. Zasadniczo i jedne, i drugie są dodawane do betonu w trakcie procesu mieszania:

Domieszki to substancje w formie płynu albo proszku (a także granulatu), dodawane do mieszanki betonowej w małych ilościach (< 5% masy cementu). Na skutek oddziaływań chemicznych lub fizycznych wpływają na właściwości mieszanki betonowej i stwardniałego betonu, np. urabialność, czas wiązania/twardnienia albo mrozoodporność.
Typowe domieszki do betonu to domieszki upłynniające, plastyfikatory, domieszki napowietrzające, domieszki opóźniające wiązanie, domieszki przyspieszające wiązanie, stabilizatory i domieszki redukujące skurcz.

Działanie niektórych domieszek do betonu, takich jak np. superplastyfikatory, trwa tylko kilka minut, a w przypadku innych może utrzymywać się nawet do kilku godzin (domieszki opóźniające wiązanie). Jeszcze inne domieszki, takie jak np. domieszki napowietrzające, zmieniają beton tak, że nawet po stwardnieniu na zawsze pozostaje on pod wpływem domieszki.

Dodatki to drobno rozproszone, mineralne albo organiczne substancje w formie proszku, które wpływają na określone właściwości mieszanki i stwardniałego betonu. Dodaje się je w ilości dużo większej niż domieszki – ich dawka może znacznie przekraczać 100 kg/m3. Ilość przeznaczonych dodatków do betonu określa się objętościowo.

Ich najważniejszym zadaniem jest zastąpienie części cementu – z jednej strony po to, by zaoszczędzić koszty, a z drugiej strony w celu poprawy parametrów ekologicznych betonu. Niektóre dodatki to produkty uboczne powstające w innych procesach przemysłowych jako odpady. Idealnie byłoby, gdyby dodatki do betonu przyczyniały się do poprawy właściwości mieszanki betonowej i stwardniałego betonu. Istnieją dwa różne typy dodatków. Dodatki prawie obojętne (inertne), takie jak np. mączka wapienna albo kwarcowa, które pełnią funkcję wypełniaczy, oraz dodatki pucolanowe albo o utajonych właściwościach hydraulicznych, takie jak np. popiół lotny, granulowany żużel wielkopiecowy lub pył krzemionkowy, które aktywnie wpływają na przyrost wytrzymałości i z reguły korzystnie wpływają na trwałość i końcową wytrzymałość betonu.

Bez domieszek i dodatków do betonu wiele z dzisiejszych budowli i konstrukcji byłaby niemożliwa do zrealizowania. Żadnego betonu towarowego / mieszanki betonowej o systemie trójskładnikowym nie dałoby się wpompować na wysokość kilkuset metrów i wbudować w docelowym miejscu w postaci homogenicznej mieszanki. Bez tych dodatkowych składników nie da się wyprodukować betonu samozagęszczalnego. Bez dodatku zastępczych materiałów cementowych nie da się wyprodukować masywnych, metrowych fundamentów betonowych, które nie zarysują się pod wpływem ciepła hydratacji.

Elementy konstrukcyjnie o bardzo gęsto ułożonym zbrojeniu wymagają z kolei mieszanek o dużej zdolności płynięcia, które zapewniają prawidłowe pokrycie betonem wszystkich elementów zbrojenia. Natomiast beton, który musi spełniać szczególnie wysokie wymagania w zakresie trwałości, z reguły zawiera dużą ilość dodatków, które w zależności od ekspozycji mogą zapobiec np. korozji zbrojenia albo korozji alkalicznej.

Podstawowym warunkiem pomyślnego stosowania domieszek i dodatków do betonu jest uwzględnienie uznanych reguł technologii betonu. Poprawa jednej właściwości betonu może bowiem pociągnąć za sobą pogorszenie innej. Znając korzyści i ewentualne wady tych substancji, można produkować niezwykle wydajny beton i tworzyć konstrukcje, które przesuwają granice tego, co wykonalne w budownictwie betonowym.

Kontakt

Subscribe to magazine

Events

12.02.2025 - 13.02.2025
12.02.2025 - 13.02.2025
19.02.2025 - 22.02.2025